Porodične zadruge u Vojvodini održale su se do druge polovine XIX veka, kada su se počele raspadati, a porodice osnivati. Žene su u zadruzi bile u podređenom položaju, jer je svaka zadruga imala starešinu. To je obično bio najstariji član porodice, koji je sređivao sve prilike i neprilike u zajednici, a i istupao u ime […]
„Zašto naš narod u Austriji propada“, postavila je pitanje i raspisala nagradu za tekst na zadatu temu Matica srpska. To je učinila polovinom XIX veka, kada je uočeno da se broj Srba na prostoru današnje Vojvodine znatno smanjio, naročito posle 1848. godine. Zanimljivu raspravu na tu temu dao je dr Đorđe Natošević u Letopisu […]
U našem gradu tokom XIX i početkom XX veka bio je vrlo razvijen konjički sport. Zbog toga su se nekoliko puta godišnje, od maja do novembra, održavale konjske trke. Kako grad nije imao hipodrom, trke su održavane na velikim utrinama i pašnjacima, na periferiji grada, prema Aradcu, Elemiru, Kleku ili Mužlji. Svaka konjička trka […]
Pojava besnila kod divljih i domaćih životinja u Banatu, pa i u našem gradu, bila je česta i opasna bolest i za ljude i za životinje. Ovdašnje novine često su izveštavale o pojavi besnila i o tome da su Pasterovi zavodi, gde se leče oboleli, preopterećeni, da ih ima samo u većim gradovima, a da […]
Bogata istorija Banata beleži sredinom ove godine jedan značajan datum, 300 godina od oslobođenja od turske vlasti. Pod turskom vlašću Banat je bio punih 166 godina, od 1552. do 1718. godine. Mirom u Požarevcu, koji je sklopljen 21. juna 1718. godine, između Austrije i Venecije sa jedne strane, i Turske sa druge, Banat […]
Prvo gradsko klizalište u našem gradu otvoreno je 1875. godine. Kako u to vreme nije bilo drugih mogućnosti za klizanje u našem gradu, sem prirodno zamrznutih vodenih površina, podrazumeva se da je to prvo klizalište bilo otvoreno na Begeju. Ono se nalazilo u centralnom delu Begeja, između današnje zgrade Muzeja i Suda. Na debelom […]
Rano je zimsko jutro. Uskoro će Božić. Mraz svojim čarobnim, nevidljivim štapićem, išarao je prozor naše sobe. Oko tople seljačke peći, koja je još sinoć založena, ali je još uvek topla, sede deda i baba. Mi, deca, smešteni na sigurnom i toplom, u zapećak, recitujemo pesme koje ćemo za Badnje veče korinđati kod komšija […]
Zahvaljujući seriji „Senke nad Balkanom“, koju sa zadovoljstvom gleda (i sa nestrpljenjem iščekuje nove epizode) veliki broj gledalaca, čulo se i za ime Rudolf Arčibald Rajs. Mogli ste da uočite poštovanje i poverenje koje su mu poklanjali državni službenici, policijski inspektori… Ko je taj čovek, stranac, kome se bezrezervno moglo verovati, i koji je […]
Na trpezama naših sugrađana trebalo bi češće da se nađe riba, kao važan sastojak posnih obroka. Međutim, zbog visoke cene, sveža, kvalitetna riba, sve se slabije koristi u ishrani. Glavni snabdevači ribom su marketi, ribarnice i ribnjaci. U prošlosti, međutim, u našem gradu bila je sasvim obrnuta situacija u pogledu snabdevanja stanovništva ribom. Stanovništvo […]
Krajem 19. veka zdravstveni i higijenski uslovi u našem gradu bili su veoma loši, posebno kod siromašnijeg dela stanovništva. Nažalost, takvi uslovi života i loša higijena najviše su pogađali decu do sedam godina starosti i novorođenčad. Zbog toga je smrtnost ove najmlađe populacije bila veoma velika. Prema matičnim podacima koje je 1895. godine dobila […]
Gajenje svilenih buba na prostoru Banata i Vojvodine bio je vrlo unosan posao. Prema raspoloživim podacima, u 14 opština Velikobečkerečkog sreza, oko 1890. godine, 426 porodica je proizvodilo 8.142 kilograma svilenih čaura. Za uzgoj svilobuba bilo je najvažnije obezbediti sadnice duda, posebno belog, jer je lišće belog duda bila glavna hrana svilenih buba. […]
Prvi Jevreji koji su se naselili u naš grad bile su porodice Joakima Goldštajna i Mojsija Abrahama 1747. godine. Austrijsko carstvo, kome je u to vreme pripadao i Banat, nerado je naseljavalo Jevreje. Između ostalog i zbog njihovog lojalnog odnosa prema Otomanskom carstvu. Međutim, zahvaljujući velikim gradskim taksama, ali i snalažljivosti, ove dve porodice […]
Fijakere po ulicama susrećemo samo ponekad, kada se jednom godišnje najavljuje manifestacija „Dani piva“, ili u ponekoj svadbenoj povorci. Fijakeri se danas u našem gradu mogu izbrojati na prste jedne ruke. Tako je danas, a nekada je bilo sasvim drugačije. Fijaker je u prošlosti, u našem gradu, bio vrlo popularno prevozno sredstvo. Njime […]
Vladari austrijskog carstva su uz pomoć pisanih isprava uređivali administrativne, privredne i finansijske prilike u carevini. Tako su davali potporu razvoju oblastima, gradovima i opštinama. U tom cilju, carica Marija Terezija je opštini Veliki Bečkerek 6. juna 1769. godine dodelila privilegiju kojom opštinu Veliki Bečkerek uzdiže na nivo trgovišta. Povelja je imala 15 tačaka i […]
Glavna gradska ulica u našem gradu je ulica Kralja Aleksandra I Karađorđevića. Ona se od Trga slobode proteže prema istoku, u dužini od oko 260 metara. Prema raspoloživim istorijskim izvorima, ova ulica postaje centralna gradska ulica još od 1716. godine, odmah nakon odlaska Turaka sa ovih prostora. Od tada ona predstavlja jezgro varoši – […]
Zrenjaninci i njihovi gosti će i ove godine kraj avgusta i početak septembra dočekati uz obilje muzičkih i kulturno – umetničkih programa. Uz mnogo piva i đakonija. Sve to čini tradicionalnu manifestaciju „Dani piva“, koja se po 34. put održava u gradu na Begeju. A kako je sve počelo? Zamišljena je kao privredna, turistička […]
Skloni smo da svakodnevno kritikujemo naš grad, ulice, trgove, zelenilo, puteve, trotoare… U toj kritici često se okrećemo prošlosti, naglašavajući da je u prošlosti naš grad bio lepši, čistiji i uredniji. Međutim, najpouzdaniji svedok prošlosti je pisana reč. Tako smo zahvaljujući jednom novinskom članku, koji je dvadesetih godina izašao u gradskom listu „Torontal“, saznali […]
Porodica Dunđerski je bila prva srpska veleposedničko – industrijska porodica u Vojvodini. Svoj imetak porodica je sticala samopregornim radom, štedljivošću, uspešnim ulaganjem i trgovinom. Dunđerski su živeli i radili u Sentomašu, odnosno Srbobranu, u srcu plodonosne Bačke ravnice. Svoj ugled i bogatstvo porodica je počela sticati za vreme Gedeona Gece Dunđerskog, polovinom devetnaestog veka. […]
Ovog puta vam u rubrici „Prozor u prošlost“ donosimo jednu zanimljivu i neverovatnu priču za koju mnogi Zrenjaninci nisu znali. Ovih dana po lokalnoj štampi i portalima objavljivane su alarmantne vesti o zabrinjavajućem smanjenju broja stanovnika, kako u našem gradu, tako i u Srednjobanatskom okrugu. Razloga za to ima na pretek. A svakako da […]
Jedna od najznačajnijih ustanova kulture u našem gradu definitivno je Istorijski arhiv Zrenjanin. Ova renomirana ustanova počela je sa radom 1. avgusta 1947. godine. Ne mnogo poznat i eksponiran široj javnosti, Arhiv od pedesetih godina živi i radi u levom krilu Gradske kuće. Tamo stručni arhivski radnici sređuju i obrađuju arhivska dokumenta, kako bi […]
