PROZOR U PROŠLOST: Spomenici na glavnom gradskom trgu

Dugo, skoro jedanaest godina, na Trgu slobode u našem gradu nisu se nalazili spomenici. Odnosno, od 1941. godine, kada je porušen spomenik kralju Petru Prvom Karađorđeviću od strane okupacionih nemačkih vlasti.

Tek 1952. godine postavljen je i otkriven spomenik narodnom heroju Žarku Zrenjaninu Uči, po kome je naš grad i dobio ime 2. oktobra 1946. godine. Velelepni spomenik postavljen na glavnom gradskom trgu, okružen zelenilom i cvetnim alejama, otkrio je predsednik SFR Jugoslavije Josip Broz Tito.

Nakon otkrivanja, smatralo se da će ovaj spomenik večito tu stajati, s obzirom na ulogu i značaj koji je ovaj narodni heroj imao u partiji i u svom revolucionarnom radu, sve do svoje pogibije 1942. godine.

Spomenik je autorsko delo beogradskog vajara Radeta Stankovića.

Međutim, nije bilo tako. Spomenik je bio na centralnom gradskom trgu samo 12 godina, do 1964. Tada je premešten ispred zgrade ondašnjih društveno političkih organizacija, poznatije kao zgrada Komiteta, gde se i danas nalazi.

Razlog premeštanja spomenika Žarka Zrenjanina – Uče bio je rekonstrukcija gradskog trga. Centralno mesto na gradskom trgu pripalo je takozvanoj „plavoj fontani“. Zelenilo i cvetne aleje koje su okruživale spomenik su uklonjene.

Ovom rekonstrukcijom trga svi su bili nezadovoljni, i građanstvo i opštinske vlasti.

U to vreme se i rodila ideja da se podigne nekoliko novih spomenika u gradu na različitim lokacijama, i obnovi porušeni spomenik kralju Petru.

Rekonstrukcija starog spomenika

Zahvaljujući inicijativi zagovornika ideje o obnovi spomenika kralju Petru Prvom Karađorđeviću i njihovoj domišljatoj ideji da prvi potpisnik inicijative 1996. bude princ Tomislav Karađorđević, unuk kralja Petra, oformljen je Odbor za obnovu spomenika. Za autora spomenika odabran je akademski vajar Zoran Jezdimirović iz Beograda. Njegov zadatak je bio da izradi rekonstrukciju starog spomenika na osnovu podataka, fotografija i ostataka spomenika.

Desetogodišnjem zalaganju Odbora i istrajnošću vajara Jezdimirovića, spomenik je konačno otkriven 17. januara 2006. godine. Svečano ga je otkrio prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević, praunuk kralja Petra.

Godine 2016. navršila se decenija od otkrivanja velelepnog spomenika kralja Petra Prvog Karađorđevića, koji zajedno sa rekonstruisanim glavnim gradskim trgom predstavlja jedinstvenu ambijentalnu celinu.

Nadamo se da u budućnosti ovaj velelepni spomenik neće deliti sudbinu svojih prethodnika.

Za portal zrenjaninski.com piše istoričarka Nada Boroš

Pročitajte još: PROZOR U PROŠLOST: Nestali spomenici sa glavnog trga