OBNOVA VELIKOBEČKEREČKE ŠTEDIONICE: Zgrada u kojoj su boravili trgovci i beskućnici

ZRENJANIN – Ministarstvo kulture Republike Srbije, Grad Zrenjanin i privatni investitori finansirali su obnovu zgrade Velikobečkerečke štedionice, koja se nalazi u samom centru grada, a koja se, pre nekoliko godina, obrušila usled dotrajalosti.

Posle duže vremena, objekat je osvanuo u novom ruhu i uklonjena je zaštitna ograda koja je sprečavala prolaznike da se približavaju objektu, zbog opasnosti po život. Jedan deo stambenog i poslovnog prostora je, inače, u privatnoj, a veći deo u državnoj svojini. U državnim stanovima su živeli ljudi sa margina društva, a jedan deo prostora je prazan, bez namene.

– Zbog dugogodišnjeg neodržavanja, zgrada se nalazila u veoma lošem i zapuštenom stanju. Zdanje, u kojem se nekad nalazio poznati gradski restoran, hotel i štedionica, tokom decenija pre i posle rata, služilo je za razne društvene aktivnosti. Međutim, bar četvrt veka objekat nije temeljno saniran, ali ni prilagođen savremenim potrebama korisnika. U dvorišnim krilima su postojala svega dva zajednička sanitarna čvora, dok su mnogi stanovi bez njih – objašnjava istoričar umetnosti Bojan Kojičić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin, inače jedan od autora konzervatorskog projekta.

Iako je građevina utvrđena za spomenik kulture još 1972, odnosno za spomenik kulture od velikog značaja za Republiku Srbiju 1991. godine, poslednjih nekoliko decenija više stanara i korisnika je obavljalo adaptacije, i to uglavnom bez konsultacija sa službom zaštite. Sve te građevinske intervencije su oštetile konstruktivnu stabilnost i uzrokovale urušavanje međuspratne i tavanske konstrukcije desnog dela uličnog krila, u avgustu 2014. godine.

– Premda je zgrada obnavljana, u poslednjih pola veka nikad nije primenjen metod konzervacije i restauracije. Vremenom je gubila svoju autentičnost i bogatstvo dekorativne fasadne plastike. Najveće izmene su se dogodile u prizemlju koje je „modernizovano“ proširivanjem otvora za potrebe lokala i kafane „Tisa“, po kojoj je zgrada postala poznata. Prilikom tih adaptacija, prizemlje je potpuno izmenjeno i degradirano – navodi Kojičić.

Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin je izradio konzervatorsko – restauratorski projekat sanacije i rekonstrukcije uličnog krila zgrade, na osnovu kog je Ministarstvo kulture odobrilo sredstva za njenu obnovu. U septembru 2015. započeta je rekonstrukcija međuspratne i tavanske konstrukcije, a ubrzo zatim i obnova krova i fasade uličnog krila.

– Nakon izvedenih radova, uličnoj fasadi je vraćen izgled iz 1890. godine, kada je zgrada rekonstruisana, odnosno kada je vlasnik zgrade postala Velikobečkerečka štedionica – naglašava Kojičić.