Ovo danas zvuči nestvarno: Stanovništvo se vekovima snabdevalo begejskom vodom
Reka Begej izvire u karpatskom području u Rumuniji i protiče Banatom kao leva pritoka Tise.
Stari Begej je formiran od bujičnih reka Beregso, Njarad i Jer od čijeg je spoja kod Sakalhaza krajem 19. veka kanalisan na dužini od 75 kilometara, sve do svog ušća u Begej. Državnu granicu preseca kod Hetina, a na celoj svojoj dužini teče između odbrambenih nasipa, izuzev na 5,3 kilometara dugom najnizvodnijem delu.
Begej je glavna pritoka Tise u Srbiji. Izvire u Rumuniji, dug je 254 kilometra, a krajem 19. i početkom 20. veka je kanalisan tako što je pomoću dva kanala uzvodno od Temišvara spojen sa Tamišom, pa su im dotoci postali međusobno zavisni.
Begej ima tri osnovna karakteristična dela: prirodno korito od ušća do Kleka, iskopan i regulisan deo od Kleka do spoja sa Tamišom i najuzvodniji neuređeni deo.
Dužina plovnog Begeja iznosi 114 kilometara, dopire do Temišvara, a njegova dužina kroz Srbiju iznosi 75,4 kilometra na levoj i 77,2 kilometra na desnoj obali gde je i presečen državnom granicom.
Uliva se u reku Tisu kod Perleza. Kroz Zrenjanin reka protiče u dužini toka od oko 13 kilometara.
Samo naselje Bečkerek nastalo je oko jednog od begejskih meandara. Varoš se kasnije, prokopavanjem kanala, razvijala na dva ostrva i tri poluostrva.
Tok reke kroz grad Zrenjanin neprestano je menjan – delom je to činila priroda, ali u još većoj meri ljudi koji su ovde živeli. Njihov život u velikoj meri je zavisio od reke, njenih blagodeti i nepredvidivih ćudi, naročito poplava, koje su bile redovna pojava.
Stanovništvo se vekovima snabdevalo begejskom vodom, koju su po gradu raznosili vodonosci – sakadžije.
Melioracionim radovima, koje je sredinom 18. veka sproveo grof Florimund Mersi, guverner Banata, isušene su ogromne močvarne površine, a zemljište privedeno poljoprivrednoj nameni. Ubrzo po regulisanju Begeja, uspostavljen je stalni vodeni saobraćaj – rekom krstare parobrodi, a šlepovi transportuju materijal za ovdašnju privredu.
Na reci su još u 16. veku postojala dva mosta, a danas ih je jedanaest.
PROČITAJTE JOŠ: Raspisan konkurs: Kompanija PETKUS Engineering zapošljava deset novih radnika
Regulacijom reke u periodu od 1970. do 1985. godine, njegov tok je skraćen, a meander oko naselja „Mala Amerika“ je pretvoren u tri jezera, namenjena rekreaciji, sportu i ribolovu.
Iako danas u znatnoj meri zagađen, Begej je, u pravom smislu reči, gradska reka, a najprepoznatljivija odrednica Zrenjanina je upravo – grad na Begeju.
Kliknite na ovaj link i zapratite portal zrenjaninski.com i na Instagramu
Begej je gradska septicka jama.
Za Zrenjanince je Begej sinonim za kanalizaciju, a to je tužno. Ako bi pokušali da se spuste bliže reci, shvatili bi da je Begej prelepa reka, a da većina fabrika na obali sada ne radi i prilično je čista.
Prisetili ste nas kako se nekada ova voda pila, ali to je bilo pre industrijalizacije…
Ima mesta uzvodno i nizvodno od grada, gde vam Begej pruža opuštanje u prirodi…
Ako ga gledate samo sa mostova, videćete samo kanalizaciju.