Jedan pored drugog stoje dva spomenika – palim borcima i dobrovoljcima

Republika Srbija i Republika Srpska danas obeležavaju zajednički praznik – Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave.

Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave zvanično se obeležava od 2020. godine, kada je ustanovljen zajedničkim odlukama vlada Republike Srbije i Republike Srpske.

Obeležava se u znak sećanja na 15. septembar 1918. godine, kada je probijen Solunski front i kada je srpska vojska, zajedno sa saveznicima, započela konačnu ofanzivu za oslobođenje zemlje od austrougarskog okupatora u Prvom svetskom ratu.

PROČITAJTE JOŠ: Nova Crnja građanima poklanja zastave Srbije uz jedan uslov

Tim povodom, portal zrenjaninski.com objavljuje zanimljivu priču o spomeniku posvećenom dobrovoljcima sa Solunskog fronta, koji je podignut u Tomaševcu.

Tomaševčani su spomenik dobrovoljcima podigli 1920. godine, samo dve godine nakon okončanja Prvog svetskog rata.

Kako navode u Zavodu za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin, to je bio visoki stub kvadratne osnove sa jednim profilisanim dekorativnim suženjem na sredini. Na vrhu spomenika nalazio se mermerni dvoglavi orao, čija su raskriljena krila prevazilazila širinu stuba. Pri samom vrhu stuba bila su dva medaljona, fotografije u porcelanu, Kralja Petra I i Regenta Aleksandra I Karađorđevića. Ispod medaljona je bio uklesan tekst prožet patriotskom notom.

Spomenik dobrovoljcima uklonjen nakon okupacije Tomaševca

Nakon okupacije Tomaševca 1941. godine, vlasti su naredile uklanjanje spomenika, te je on demontiran i postavljen na mesnom groblju.

„Pedesetih godina prošlog veka, prilikom odluke o podizanju spomenika žrtvama Drugog svetskog rata, sa mesnim vlastima je postignut dogovor da se pored njega postavi i spomenik sa groblja, ali da se sa njega uklone svi simboli i tekstovi koji su podsećali na kralja. Spomenik je postavljen 16. maja 1952. godine, bez uklanjanja spornih simbola i teksta, koji su prikriveni nalepljenim kartonom. Međutim, zbog kiše, karton je spao, što je izrevoltiralo tadašnje vlasti, koje su već sledeće noći između 17. i 18. maja uklonile spomenik. Do dan danas nije se saznalo ko je učestvovao u uklanjanju spomenika niti gde je bačen. Pretpostavlja se da je bačen u Tamiš“, navode u Zavodu za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin.

Današnji spomenik je svečano otkriven na Dan pobede nad fašizmom, 9. maja 1970. godine. Postavljen je u severoistočnom delu seoskog parka, u blizini zgrade zemljoradničke zadruge. Na ovom spomeniku su ispisana samo imena šezdeset osmorice dobrovoljaca.

Prilikom rekonstrukcije tomaševačkog parka, u selu su odlučili da u centralnom delu stoje dva spomenika, jedan pored drugog – spomenik palim borcima u toku NOR-a i žrtvama fašističkog terora 1941-1945. i spomenik dobrovoljcima Solunskog fronta 1914-1918.

Pratite portal zrenjaninski.com i na Instagramu

– Odlučili smo da na ovaj način odamo poštu svim junacima iz našeg sela, i onima koji su svoj život dali u Prvom svetskom i onima koji su poginuli u Drugom svetskom ratu – kaže za portal zrenjaninski.com Aleksandar Rudić, član Saveta Mesne zajednice Tomaševac.

Prijavite se na naš newsletter i jedanput nedeljno najvažnije vesti iz Zrenjanina i okoline stizaće na vašu e-mail adresu.