Muzej fotografije sačuvao bi od propadanja svedočanstva istorije grada

Druga po redu Fotografska umetnička kolonija u Zrenjaninu, koju s puno entuzijazma organizuje Fotografski dokumentacioni centar, na čelu sa vrsnim zrenjaninskim fotografom Jovanom Njegovićem Drndakom, održana je u godini kada se u svetu proslavlja 180 godina od nastanka fotografije. Bila je ovo prilika da organizatori još jednom ukažu na ideju koju razvijaju određeno vreme. A to je da u gradu na obalama Begeja bude osnovan Muzej fotografije. Muzej koji bi sačuvao od propadanja mnoge fotografije iz vremena prošlih. Ustanova koja bi sačuvala od zaborava mnoge društvene, političke, sportske, kulturne i ine događaje iz bliže i dalje istorije grada i regiona. O kojima, dakako, svedoče brojne fotografije. One su trenutno skrajnute u nečijim kutijama, ormanima, neselektovane, daleko od očiju zainteresovane javnosti. Ovaj muzej, smatra Njegović Drndak, mogao bi Zrenjanin da uvrsti na fotografsku kulturnu mapu Evrope. Gde, s pravom, i pripada.

Manje je poznato širem auditorijumu, a o tome bespogovorno svedoče dokumenta, da je prvi atelje u tadašnjem Velikom Bečkereku otvoren još 1853. godine. Tada je Ištvan Oldal otvorio slikarski, a u proleće naredne godine i fotografski atelje. U ovom gradu i dalje postoji zgrada u kojoj su svoje fotografije svetlopisali Ištvan Oldal i kasnije njegov sin. U njoj je fotografsku tradiciju kasnije nastavio Đura Roknić. Zrenjanin je, prema tome, prvi grad u regionu bivše Jugoslavije koji je imao i ima zgradu gde se nalazio najstariji fotografski atelje. Zgradu u kojoj je počela svetlopisna, fotografska priča na našim prostorima.

Od nacionalnog značaja za Srbiju i Vojvodinu

– Muzej fotografije, kao ideja od nacionalnog značaja za Srbiju i Vojvodinu, bio je i jeste cilj koji smo postavili pred sebe – kaže Jovan Njegović Drndak.

Svoje ideje predstavio je i učesnicima druge po redu Fotografske umetničke kolonije. Kolonija je počela okupljanjem na Carskoj bari i vožnjom brodom, uz odličnu atmosferu kojoj je doprineo domaćin Milivoje Putić Puta. Učesnici po pozivu, umetnici i velikani fotografije, kao što su Voja Mitrović, Tomislav Peternek, Borivoj Mirosavljević, Vukica Mikača, Nino Rakićević, Sonja Žugić, Gordan Pomorišac, Sanja Knežević i Zoran Jovanović Mačak, kasnije su nastavili put Zrenjanina. Ovde je priređeno otvaranje izložbe i zvanični početak Fotografske umetničke kolonije.

Zanimljiva izložba na Trgu slobode

Na glavnom gradskom trgu i danas je izloženo četrdesetak fotografija bečkerečkih, odnosno petrovgradskih fotografa. Uz izložene fotografije Ištvana Oldala, Orosi Lajoša i Zihermana, posebnu pažnju je privukla fotoreportaža Đure Roknića. U pitanju je fotoreportaža sa prvog postavljanja spomenika Kralju Petru Prvom Oslobodiocu, čiji spomenik su nacisti srušili 1941. Spomenik je obnovljen 2004. godine. Na petnaest panela u velikom formatu su i fotografije iz svakodnevnog života grada koje se nalaze u privatnim kolekcijama Stevana Radišića, Ivana Pančića, Danijela Vrške i Duška Malbaškog. Izložene su i fotografije iz fototeke Narodnog muzeja Zrenjanin. Autor izložbe i osnivač Fotografske umetničke kolonije Jovan Njegović Drndak, zahvalio se na velikoj podršci direktoru Savremene galerije Dušanu Radišiću i gradonačelniku Čedomiru Janjiću, koji su prepoznali i među prvima podržali ovu inicijativu.

Na izložbi su govorili doajeni srpske fotografije Voja Mitrović i Tomislav Peternek. Oni su podržali ideju o osnivanju Muzeja fotografije. I sam gradonačelnik je ukazao na dugu tradiciju fotografije u ovom gradu. Janjić je izrazio uverenje da će fotografske kolonije biti organizovane i narednih godina, a da će Zrenjanin dobiti i Muzej fotografije, koji bi, praktično, bio prvi muzej takvog tipa od nacionalnog značaja.

– Siguran sam da ćemo naći prostor i resurse, i da će to biti još jedna sjajna destinacija u našem gradu – kazao je Janjić.

Predavanja vrsnih fotografa

I narednih dana nastavljeno je druženje, uz nekoliko predavanja vrsnih fotografa. O tajnama obrade slike govorio je Tomislav Peternek, pokazajujući fotografije koje su urađene kada nije bilo digitalne obrade, već se radilo ručno i kroz poznavanje fotografskih procesa. Jedna od takvih kolor fotografija koja je nastala od crno bele je bio portret Josipa Broza Tita. Profesor fotografije u Santa Barbari Nino Rakićević otkrio je način rada i prustupa fotografiji kroz praktične primere i biografije svetskih fotografskih majstora. Naglasio je da na svojim predavanjima rado spominje Tomu Peterneka i prezentuje srpsku fotografiju.

Borivoj Mirosavljević je u svom izlaganju podsetio da je upravo u Velikom Bečkereku nastao prvi fotografski atelje. Rekao je i da zgrada nekadašnjeg ateljea i danas postoji kao neiskorišćen resurs grada, ali i države. Svoju višedecenijsku želju da i Novi Sad dobije muzej fotografije najbolje je objasnio rečima koje jasno određuju ljubav prema fotografiji i koja nadilazi sve ostalo. Dodao je i da bi bio srećan da postoji Muzej fotografije u Srbiji, pa makar on bio i u Surdulici.

Bez fotografije nema sećanja

Učesnici su se na kraju saglasili da je Zrenjanin bio i da treba da ostane i grad pozorišta i sporta, ali i fotografije. Jer, bez nje u savremenom svetu nema kulture, nema sećanja ni nauke. Fotografija kao dokument prvog reda, ili fotografija kao umetnički izraz, jednako je važna u savremenom društvu.

– Obećanje gradonačelnika Zrenjanina je temelj za izgradnju Muzeja fotografije. Taj muzej će biti prvi, a nadamo se ne i poslednji, kao što je to i bio prvi fotografski atelje Ištvana Oldala u Velikom Bečkereku. Između svetla i tame kontrasta i nežnih polutonova krije se istina. Ona naša bečkerečka, petrovgradska, zrenjaninska, vojvođanska, srpska i evropska. Kao što je i fotografija bila i jeste svedočanstvo vremena i nepreglednih prostranstava koje nudi na deliću hartije za nezaborav – zaključuje Jovan Njegović Drndak.