Izložba „Sinagoge Vojvodine kojih više nema“ u salonu Istorijskog arhiva

Izložba „Sinagoge Vojvodine kojih više nema“, u organizaciji Jevrejske opštine Zrenjanin. Biće otvorena u četvrtak, 20. septembra, u 19 časova, u Izložbenom salonu Istorijskog arhiva.

Autor izložbe je Goran Levi iz Jevrejske opštine Novi Sad. Izložbu je organizovala Jevrejska opština Zrenjanin, u okviru obeležavanja manifestacije Evropski dan jevrejske kulture 2018. godine.

U najavi izložbe navodi se da u Vojvodini danas postoje samo tri sinagoge, u Subotici, Novom Sadu i Zemunu.

„Tema ove izložbe su sinagoge koje su nekada postojale u našim gradovima i mestima. Srušene su tokom Drugog svetskog rata ili nakon rata. Te građevine su vredna istorijska, kulturna i arhitektonska zaostavština koja je zauvek izbrisana sa ovih prostora. U Vojvodini je postojalo 76 sinagoga. Ideja ove izložbe je da se slikom i rečju prikažu sinagoge koje su izbrisane sa lica zemlje, a sa ciljem da ih unesemo u kulturu pamćenja i da ih ne zaboravimo.

Sinagoge su građene, veće ili manje, u skladu sa materijalnim mogućnostima i potrebama jevrejske zajednice. Sačuvane su fotografije i crteži tih nekadašnjih sinagoga, a to je poslužilo slikaru Đorđu Deviću da napravi akvarele koji čine ovu izložbu.

U Vojvodini su sinagoge najviše građene posle 1867. godine kada religije u Austrougarskoj monarhiji dobijaju ravnopravnost. Tada su izgrađene nejlepše i najveće sinagoge i to zahvaljujući velikim naporima i odricanjima vernika.

Sudbina tih sinagoga je, na žalost, bila surova. Drugi svetski rat je odneo čitave generacije Jevreja. Okupator je zajedno sa domaćim izdajnicima bezdušno uništavao i pljačkao sinagoge u Banatu i Sremu. One sinagoge koje u ostale neporušene posle Drugog svetskog rata, a takvih je bilo u Bačkoj, stradale su pod novim režimom koji je dozvolio da se te lepe zgrade, biseri arhitekture, neodgovorno i nepromišljeno poruše i tako izbrišu poslednji tragovi kulturne i materijalne baštine jedne populacije u Vojvodini. Želja nam je da se to nasleđe sačuva i predstavi u svim gradovima i mestima u kojima su sinagoge postojale, a danas ih više nema. Jevrejma su oduzeta građanska prava, imovina, pravo na život, a na kraju su porušene i spomenice minulog vremena, molitveni hramovi, mesta na kojima su se molili, učili veri, sklapali brakovim, opraštali od najmilijih. Sinagoge su srušene“, navodi se u promotivnom materijalu ove izložbe, uz opasku da se ovom izložbom apeluje na svakog pojedinca i posetioca da popuni i proširi sećanje na sve koji su nestali u Holokaustu i na sve sinagoge kojih više nema.