Vila Đermekov – prva moderna jednoporodična kuća u Vojvodini
Pre tačno devedeset godina u Velikom Bečkereku je započeta izgradnja prve jednoporodične kuće podignute u stilu moderne arhitekture u Vojvodini. U pitanju je Vila Đermekov. Istoričar umetnosti – konzervartor Bojan Kojičić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin podseća da se, prema dosadašnjim tumačenjima, smatra da je prva stambena kuća izvedena u stilu moderne […]
Podeli vest:
Pre tačno devedeset godina u Velikom Bečkereku je započeta izgradnja prve jednoporodične kuće podignute u stilu moderne arhitekture u Vojvodini. U pitanju je Vila Đermekov.
Istoričar umetnosti – konzervartor Bojan Kojičić iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin podseća da se, prema dosadašnjim tumačenjima, smatra da je prva stambena kuća izvedena u stilu moderne arhitekture u Vojvodini, Vila Mirić, podignuta u Novom Sadu, ondašnjoj prestonici Dunavske Banovine 1931. godine.
– Međutim, najnovija istraživanja bacaju drugačije svetlo na ovu problematiku. Ona centar avangardnih dešavanja pomeraju u Veliki Bečkerek, administrativno – upravni centar nekadašnje Torontalske županije. Naime, u leto 1929. godine advokat iz Velikog Bečkereka, dr Dušan Đermekov i njegova supruga Sijanka, prema planovima lokalnog građevinara Mihajla Materna, započeli su gradnju svoje porodične vile opredelivši se za arhitektonski stil koji do tada nije bio viđen na ovim prostorima. Kubična forma i bezornamentalne fasade sa plitkim skrivenim krovom činili su ovu vilu jedinstvenom, ne samo u Bečkereku, nego na mnogo širim prostorima – objašnjava Kojičić.
Tipični predstavnici osnaženog građanskog staleža
Mladi bračni par Đermekov bio je tipičan predstavnik osnaženog građanskog staleža srpskih intelektualaca koji su svoje poglede usmeravali ka državama Zapadne Evrope i tako postali prenosioci modernih ideja u svojim sredinama.
– Raspored prostorija i organizacija prostora je konvencionalna, tipična za buržoaske rezidencije prethodnih decenija. Koncipirana je kao bogata porodična vila sa razuđenim unutrašnjim prostorom. Prostorije su postavlјene oko centralnog salona, odnosno dnevnog boravka – trpezarije. Vila ima četiri sobe, moderno kupatilo, kuhinju, antre i zimsku terasu. Antre, salon i zimska terasa čine jednu reprezentativnu celinu povezanu otvorima koji su flankirani kaneliranim stupcima sa svedenim kapitelima. Vila je bila tehnički dobro i moderno opremljena – ističe Kojičić.
Vila Đermekov je bila izuzetan primer umerenog evropskog modernizma u svojoj „ar deko“ varijanti bez sekundarnog ukrasa. Međutim, pedesetih godina 20. veka je nadograđen sprat čime je zauvek izgublјena njena stilska celovitost, a samim tim i arhitektonska vrednost, a o njenom originalnom izgledu jedino svedoči sačuvan plan u Istorijskom arhivu u Zrenjaninu i nekoliko starih fotografija.
Podeli vest:
