PROZOR U PROŠLOST: Poštanska zaprežna kola na meti pljačkaša

Poštanski saobraćaj u našem gradu počeo je da se razvija još u XVIII veku, kada je polovinom toga veka ovde otvorena i prva poštanska stanica.

U to vreme, poštanke pošiljke su se prenosile konjskom zapregom, specijalnim poštanskim kolima zvanim „Kariola“. Njih su, u zavisnosti od prohodnosti puteva, vukla dva ili četiri konja. To su bile potpuno zatvorene kočije, kako bi poštanske pošiljke stizale na odredište neoštećene i sigurne.

Kao i svugde, i u našem Banatu, poštanske diližanse su bile privlačne za razbojnike i pljačkaše. Nemirna i nesigurna vremena, osamnaestog i početkom devetnaestog veka, zahtevala su oružanu pratnju za svaku poštansku diližansu.

Ipak, najveća opasnost od pljački pretila je na poštanskom putu od Velikog Bečkereka do Kikinde, gde je „operisalo“ nekoliko razbojničkih bandi. Nepregledne pustare, šikare i močvare u ovom kraju, predstavljale su dobro skrovište za konake i logore razbojnika.

Pripadnici „Glišine bande“ propisno kažnjeni

Tako je poznat slučaj pljačke poštanskih kola na ovoj relaciji, oko 1850. godine, kada je „banda“ nekog Gliše Golušina opljačkala poštansku kočiju, a plen međusobno podelila. Zahvaljujući nerazumnom trošenju i pijančenju, vlasti su uspele da uhvate vođu i članove „Glišine bande“ i propisno ih kazne.

Pročitajte još: Kako su Bečkerečani reagovali na prvu ženu koja je provozala bicikl

I pored svega toga promet poštanskog saobraćaja u našem gradu bio je veoma velik. O tome svedoče podaci iz 1871. godine. Samo u toj godini je predato oko 16.500 telegrama i pisama, a primljeno blizu 17.000. Promet se iz godine u godinu povećavao, pa je za dve decenije na svakog stanovnika našeg grada iznosio u proseku 14 pisama dnevno.

Međutim, i pored velikog prometa, doprema poštanskih pošiljki je bila spora i nesigurna. Bilo je čestih kvarova na kolima, zastoja na blatnjavim putevima, pa se događalo da pisma od našeg grada do Vršca putuju i po sedam dana.

Pored poštanskih pošiljki, u „Kariolama“ su se prevozili i putnici. Za prevoz putnika pošta je uvela poštansku kartu koja je, na primer, do Kleka iznosila oko 30 krajcara.

Na nekim relacijama, međutim, bio je zabranjen prevoz putnika jer je opasnost od pljačke pretila i od samih putnika.

Sve do sredine devetnaestog veka poštari su svoje usluge naplaćivali u gotovom novcu, a u zavisnosti od težine pisma i daljine odredišta tarifa je iznosila od 5 do 8 forinti. To je bio veliki posao za poštanske službenike koji su pošiljke primali otvorene da bi na osnovu merenja naplaćivali taksu. Zbog toga je pravo olakšanje za poštare bilo uvođenje poštanske marke.

Za portal zrenjaninski.com piše istoričarka Nada Boroš