PROZOR U PROŠLOST: Higijena kao nastavni predmet

Krajem 19. veka zdravstveni i higijenski uslovi u našem gradu bili su veoma loši, posebno kod siromašnijeg dela stanovništva. Nažalost, takvi uslovi života i loša higijena najviše su pogađali decu do sedam godina starosti i novorođenčad. Zbog toga je smrtnost ove najmlađe populacije bila veoma velika.

Prema matičnim podacima koje je 1895. godine dobila uprava grada Velikog Bečkereka, u gradu je za devet meseci umrlo 122 dece ispod sedam godina starosti. Toj deci, kako je ustanovljeno, nije bila pružena nikakva lekarska pomoć. Siromašni roditelji sa većim brojem dece, ili su sami lečili svoju bolesnu decu, ili zbog sujeverja, uz pomoć nadrilekara i vradžbina. Pored toga, živelo se u lošim, nehigijenskim uslovima, i prenaseljenim sobama. U njima su bila zajedno i bolesna i novoređena deca, a i ostali članovi porodice.

Zbog toga je i bilo opšte poznato da uzrok velike smrtnosti dece leži u nehigijeni, slaboj zdravstvenoj zaštiti i nedovoljnoj nezi novorođenčadi i dece.

Uznemirene gradske vlasti rešile su da preduzmu sve što u okviru zakonskih nadležnosti mogu, kako bi se zdravstvene prilike popravile a mortalitet dece i novorođenčadi smanjio. Jedna od predloženih mera je bila da se preduzmu kaznene mere protiv roditelja koji ne zatraže pomoć lekara za svoju bolesnu decu, kao i da se materijalno potpomognu porodice sa velikim brojem dece.

Sve te mere dale su slabe rezultate. Za poboljšanje zdravstvenih prilika u gradu, kako su gradski čelnici uočili, bila je potrebna zdravstvena kultura i prosvećenost stanovništva grada.

Higijena najpre kao vanredni, a kasnije i kao redovni predmet u školama

Najbolji način za prosvećivanje stanovništva je obrazovanje i sticanje osnovih saznanja o zdravstvu i higijeni. To se najbolje i najefikasnije moglo uraditi preko osnovnih i srednjih škola. Zbog toga je predloženo da se u školama uvede predmet – higijena. Najpre kao vanredni, a kasnije i kao redovni predmet. Nastavnici higijene trebalo je da budu lekari, koji bi sami pravili školske programe za ovaj predmet. Pored toga lekari – predavači bi imali obavezu da nadziru zdravstveno stanje učenika, da ih upozoravaju na zarazne bolesti i posledice koje one donose.

Njihov zadatak bi bio i da učenike upoznaju sa kulturom stanovanja kao i sa obavezama roditelja da bolesnike, a posebno decu, vode u zdravstvene ustanove na lečenje. Prema ovom programu lekari su bili u obavezi da bar jednom godišnje obilaze stanove učenika. Tako bi imali uvid o uslove življenja svakog učenika. A mogli su i da roditeljima ukazuju na važnost održavanja higijene i lekarske zaštite dece, ali i odraslih.

Ove mere gradskih vlasti dale su rezultate jer se narednih godina, kako statistika pokazuje, smrtnost odojčadi i dece znatno smanjio.

Za portal zrenjaninski.com piše istoričarka Nada Boroš