PROZOR U PROŠLOST: Aerodrom Ečka kroz istoriju, mnogi ovo nisu znali

Poslednjih godina česta tema u ovdašnjoj javnosti bio je Aerodrom Ečka koji, zahvaljujući svojim potencijalima, ali uz velike investicije, može prerasti u višu kategoriju aerodroma. Time bi znatno doprineo daljem ekonomskom boljitku našeg grada.

Aerodrom Ečka je izgrađen 1942. godine. Izgradili su ga Nemci, kao najveći vojni aerodrom na Balkanu. Sa njega su, do kraja rata, 1945. godine, sprovođene velike vojne operacije. Smatra se da je i sa ovog aerodroma poleteo jedan broj nemačkih aviona za tajnu operaciju Konjićev skok, poznatiju kao Desant na Drvar. Ova akcija je izvedena 25. maja 1944. godine s ciljem da se zarobi vrhovni komandant Josip Broz Tito i uništi rukovodstvo partizanskog pokreta u Jugoslaviji.

Lokacija za izgradnju aerodroma izabrana je još pre početka Drugog svetskog rata. Naime, vojni ataše Nemačke u Beogradu, major Schonebeck, odabrao je prostor za izgradnju aerodroma još 1938. godine. To je učinio odmah nakon preuzimanja dužnosti vojnog atašea. Razloga za odabir ove lokacije bilo je više. U prvom redu to je bio povoljan geostrateški položaj za brze akcije nemačke avijacije na sve željene ciljeve. Presudni su bili i kvalitetan sastav tla, odgovarajući metereološki uslovi, posebno pogodni vetrovi, kao i nacionalni sastav stanovništva u okruženju budućeg aerodoma.

U to vreme veliki broj nemačkog stanovništva živeo je kako u samom gradu Velikom Bečkereku, tako i u okolnim selima – današnjem Lukićevu, Kleku, Banatskom Despotovcu… Ono je još od ranije, preko organizacije „Kulturbunda“, bilo upoznato sa pripremama i izgradnjom aerodoma i svojski ga podržavalo.

Za izgradnju aerodroma oduzeto je 1.158 hektara zemljišta, uglavnom od privatnih posednika, koji su za oduzetu zemlju u potpunosti bili obeštećeni. Betonske piste, u dužini od 1.800 metara, širine 50 metara, izgrađene su od najkvalitetnijeg betona. Ispod pista izgrađeni su drenažni kanali koji se spuštaju ka reci Begej, koja je oko jedan kilometar udaljena od njih. Drenaža je urađena veoma kvalitetno, tako da i posle najvećeg pljuska piste nakon 15 minuta postaju skoro suve. Ispod zemlje su veliki rezervoari i drugi podzemni prostori, koji su bili u službi ovog velikog vojnog aerodoma.

Aerodrom Ečka preuzela jugoslovenska vojska

Nakon završetka Drugog svetskog rata, Aerodrom Ečka preuzela je jugoslovenska vojska. Nadzemni objekti ovog aerodroma su porušeni. Oprema je preneta na drugu lokaciju, prema nezvaničnim pričama, na mostarski aerodrom. Piste su prekrivene zemljom. Zajedno sa okolnim zemljištem korišćene su za uzgoj poljoprivrednih proizvoda.

Na ovakav potez vojske sigurno je uticala blizina granice sa susednom Rumunijom, koja je od aerodroma udaljena svega pedesetak kilometara. Rumunija je, kao članica Varšavskog pakta, naročito posle Rezolucije Informbiroa, 1948. godine predstavljala potencijalnu pretnju za ondašnju jugoslovensku državu.

Zbog toga je aerodrom bio potpuno zapušten i prepušten zubu vremena. Međutim, 1991. godine, zahvaljujući zrenjaninskim pilotima koji su, zbog prelaska dalekovoda, preko aerodroma „Bagljaš“ bili prinuđeni da ga napuste, počela je obnova i izgradnja aerodroma Ečka.

Danas je to sportski aerodrom sa školama za obuku, privatnim avionima i jedrilicama koje uzleću sa novih travnatih staza ili sa starih, delimično osposobljenih betonskih pista.

Za portal zrenjaninski.com piše istoričarka Nada Boroš