OVAJ CVET SIMBOL JE VAŽNOG ISTORIJSKOG DOGAĐAJA

Redakcija BKTVNews za vas je izdvojila najzanimljivije činjenice i događaje koji su obeležili današnji dan.

DAN PRIMIRJA U PRVOM SVETSKOM RATU

Bezuslovna kapitulacija, prema kojoj je u Prvom svetskom ratu Nemačka morala da napusti sve okupirane zemlje na zapadu i istoku, Alzas i Lorenu i levu obalu Rajne, potpisana je na današnji dan 1918. godine u železničkom vagonu u francuskom mestu Kompijenj, tačno u 11 sati. Kapitulacijom Nemačke završen je Prvi svetski rat u kojem je učestvovalo 36 država.

Rat je okončan potpisivanjem nekoliko mirovnih sporazuma, od kojih je najvažniji Versajski mir 28. juna 1919, iako su sile Antante potpisale primirje sa Nemačkom 11. novembra 1918. U Prvom svetskom ratu poginulo je 10 miliona ljudi, a ranjeno 21 milion.

Po završetku rata karta Evrope je potpuno promenjena. Sve članice Centralnih sila izgubile su teritorije, a stvorene su nove države. Nemačko carstvo je izgubilo svoje kolonije, proglašeno je odgovornom za rat i prinuđeno da plaća veliku odštetu.

Austrougarska i Osmansko carstvo su bili raspušteni. Od teritorija koje je zauzimala Austrougarska stvorene su Austrija, Mađarska, Čehoslovačka i Kraljevina SHS.

Osmansko carstvo je ukinuto, teritorije Carstva van Anadolije su bile dodeljena kao protektorati silama Antante, dok je jezgro Osmanskog carstva reorganizovan u Republiku Tursku. Ruska Imperija, koja je izašla iz rata nakon Oktobarske revolucije, izgubila je veliki deo teritorije na zapadu, a na tim teritorijama stvorene su nove države: Finska, Estonija, Letonija, Litvanija i Poljska.

Kao glavni motiv za amblem ovog praznika koristi se cvet Natalijina ramonda, a ovu biljku je 1884. godine u okolini Niša otkrio doktor Sava Petrović. Dobila je ime po ženi kralja Milana Obrenovća, kraljici Nataliji. Reč je o endemskoj vrsti zapadnog Balkana, a osim u Srbiji, raste samo u Makedoniji i Grčkoj. Nalazi se na spisku retkih, ugroženih i endemičnih biljaka Evrope, a u Srbiji je strogo zaštićena vrsta.

Ono što čini ovu biljkom specijalnom  jeste da čak i kada se potpuno osuši, Natalijina ramonda može ponovo da oživi kada se zalije. Zato se često koristi ovaj cvet kako bi se pronašla simbolika sa srpskim narodom i vojskom koja je tokom Prvog svetskog rata pretrpela ogromne gubitke ali je uspela da se uzdigne i da veliki doprinos u savezničkoj pobedi.

Zajedno sa Natalijinom ramondom, amblem Dana primirja sačinjava i traka Albanske spomenice. Ova medalju za spomen na povlačenje srpske vojske preko Albanije su stekli svi pripadnici srpske vojske koji su se povlačili preko Albanije u zimu 1915/1916. godine.

UMRLA KNEGINJA MILICA

Srpska kneginja Milica, udovica kneza Lazara Hrebeljanovića umrla je na današnji dan 1405. godine. Posle Kosovske bitke 1389. upravljala je Srbijom u ime maloletnog sina Stefana, budućeg despota. Kad je on postao punoletan zamonašila se, ali je i dalje znatno uticala na opšte prilike, smirujući razmirice između Stevana i drugog sina Vuka. Podigla je manastir Ljubostinja, gde je i umrla kao monahinja Evgenija.

Bavila se pisanjem. Dela: „Molitva matere“, „Udovstvu mojemu ženik“.

ROĐEN FJODOR MIHAJLOVIČ DOSTOJEVSKI

Rođen je Fjodor Mihajlovič Dostojevski, jedan od najvećih ruskih i svetskih književnika. Njegovo delo postalo je u 20. veku neiscrpan izvor za najraznovrsnije književno-teorijske, estetičke, psihološke i filozofske studije i tumačenja. Uticao je na ukupnu evropsku i američku književnost, a posebno često su se na njega pozivali ekspresionisti u književnosti i egzistencijalisti u filozofiji.

Njegova rana dela („Bedni ljudi“, „Poniženi i uvređeni“) inspirisana su socijalnim tragedijama malih ljudi. Psihološke analize, traganje za korenima ljudske tragike, fenomen religioznosti, glavna su preokupacija njegovih dela. Veoma je uticao na svetsku literaturu.

Dela: „Zločin i kazna“, „Braća Karamazovi“, „Zli dusi“, „Mladić“, „Kockar“, „Idiot“, „Dvojnik“, „Bele noći“, „Netočka Nezvanova“, „Zapisi iz mrtvog doma“, „Selo Stepančikovo i njegovi žitelji“, „Ujkin san“, publicistika „Piščev dnevnik“, „Politički zapisi“.

ROĐEN ETNOLOG JOVAN ERDELJANOVIĆ

Na današnji dan 1874. godine rođen je srpski etnolog i antropogeograf Jovan Erdeljanović, član Sprske kraljevske akademije, profesor Beogradskog univeriteta. Objavio je veliki broj radova na srpskom i stranim jezicima, među kojima su posebno značajna proučavanja prisustva Srba u današnjoj Vojvodini kao i plemenskog života u Crnoj Gori.

Dela: „Postanak plemena Piperi“, „Etničko srodstvo Bokelja i Crnogoraca“, „Etnička prošlost i formiranje crnogorskih plemena“, „Kuči“, „Bratonožići“, „Stara Crna Gora“, „Tragovi najstarijeg slovenskog sloja u Banatu“, „O poreklu Bunjevaca“, „Makedonski Srbi“, „O počecima vere i drugim etnološkim problemima“.

UMRO FILOZOF KJERKEGOR

Na današnji dan 1855. godine umro je danski filozof, rodonačelnik filozofije egzistencijalizma, nazvan „Kopenhaški Sokrat“. Nasuprot filozofskoj tradiciji, posebno prema sistemu filozofije Fridriha Hegela, razvio je specifičan filozofski stav. Prema njegovom učenju, za egzistenciju nema sistema, jer je ona nemir, strepnja, očajanje, doživljaj greha.

Dela: „O pojmu ironije sa stalnim osvrtom na Sokrata“, „Ili-ili“, „Pojam strepnje“, „Bolest na smrt“, „Dnevnik“, „Stadijumi na životnom putu“, „Filozofske mrvice“.

NAPOMENA: Ovaj tekst objavljujemo u sklopu medijske saradnje između beogradskog portala BKTVnews i informativnog portala zrenjaninski.com