NA DANAŠNJI DAN OTVOREN KOLARČEV NARODNI UNIVERZITET

Redakcija BKTVNews za vas je izdvojila najzanimljivije činjenice i događaje koji su obeležili današnji dan.

OTVOREN JE KOLARČEV NARODNI UNIVERZITET

Ilija Milosavljević Kolarac 1878. godine testamentom je sav svoj imetak ostavio srpskom narodu u cilju širenja nauke i kulture. Оd sveg imanja trebalo je osnovati Fond za podizanje srpskog univerziteta, koji će se zvati Univerzitet Ilije M. Kolarca osnovan sopstvenim trudom na korist svoga naroda.

Skladno zdanje Kolarčeve zadužbine, površine 4500m2, podignuto je 1932. godine. Arhitekta Petar Bajalović najpre je pristupio rešavanju problematike prostora koncertne dvorane. U izgradnji su primenjena najsavremenija naučna znanja o akustici tog vremena, pa se Velika dvorana i danas smatra najakustičnijom salom za potrebe muzičkih izvođenja u Beogradu. Zgrada na Studentskom trgu svečano je otvorena koncertom Beogradske filharmonije u koncertnoj dvorani, 4. februara 1932.

Kolarčev narodni univerzitet otpočeo je svoju programsku delatnost 19. oktobra iste godine. Оd početka je otvoren za ljude iz različitih društvenih slojeva, različitog nivoa obrazovanja, različitog uzrasta, za sve one željne znanje i svesne njegove vrednosti.

NAPOLEON POVUKAO TRUPE IZ MOSKVE

Na današnji dan 1812. godine francuski car Napoleon I napustio je Moskvu i započeo povlačenje iz Rusije.

Sumnjajući da Rusija planira savez s Engleskom Napoleon je napao Rusiju sa 610.000 vojnika. U junu 1812. Francuzi su ušli na rusku teritoriju, ali Rusi su se povlačili paleći sela. Mnogobrojna francuska vojska često je bila bez hrane, počele su da se šire bolesti, a često bi uginuli i konji. Do prve, i jedne od najkrvavijih bitaka toga doba, došlo je kod Borodina. Napoleon je do te bitke već izgubio polovinu svoje vojske. Rusi su odlučili da se povuku i francuska je vojska ušla u Moskvu. Potom su ruski vojnici zapalili grad i Napoleon je morao da se povuče. Nakon povlačenja iz Moskve glad, ruska zima i povremeni gerilski napadi ruske vojske uništili su francusku vojsku od koje je ostalo samo 5.000 ljudi. Napoleon je otišao u Pariz i vratio se sa novom vojskom na područje Saske.

ROĐEN NIKOLA PETROVIĆ, VLADAR CRNE GORE

Nikola I Petrović-Njegoš bio je knjaz Crne Gore u periodu 1860-1910. godine i kralj u periodu 1910-1918.

Nasledio je na crnogorskom prestolu svog strica Danila. Za vreme njegove vladavine Crna Gora je Berlinskim sporazumom 13. jula 1878, posle Crnogorsko-turskog rata, dobila međunarodno priznanje i znatno teritorijalno proširenje.

Nikola I je reformisao državnu upravu, ustanovio Ministarski savet, osavremenio vojsku. Bio je veliki pristalica srpstva i želeo je ujedinjenje Srba i drugih Južnih Slovena. Međutim, bio je ogorčeni protivnik Karađorđevića.

U Prvom svetskom ratu objavio je rat Austrougarskoj. Kraljevina Crna Gora je pružila otpor austrougarskoj invaziji, ali je morala kapitulirati januara 1916.

Kralj Nikola se sa Vladom i Dvorom sklonio u Francusku, u egzil iz kojeg se nikada nije vratio. Posle završetka rata zbačen je sa vlasti na Podgoričkoj skupštini.

Umro je izolovan u emigraciji, a sahranjen je u ruskoj crkvi u Sanremu, u Italiji. Njegovi posmrtni ostaci i ostaci njegove supruge kraljice Milene Petrović su 1989. godine, uz najviše državne počasti, vraćeni i sahranjeni na Cetinju, u Dvorskoj crkvi na Ćipuru.

SVI JUŽNI SLOVENI UJEDINILI SE U JEDNU DRŽAVU

Na današnji dan 1918. godine u Zagrebu je Narodno veće Srba, Hrvata i Slovenaca donelo Deklaraciju o ujedinjenju svih Južnih Slovena u jednu državu. Nekoliko dana potom delegacija Veća je u Beogradu dala izjavu o ujedinjenju preostalog južnoslovenskog etničkog prostora bivše Austro-Ugarske u jedinstvenu državu sa Srbijom i Crnom Gorom, a regent Aleksandar Karađorđević je 1. decembra 1918. proglasio Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca. Prvobitno ime bilo je – Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca.

POČELA HADŽI-PRODANOVA BUNA

Hadži Prodanova buna je bila srpska pobuna iz 1814. protiv turskog terora. Na čelu bune je bio hadži Prodan Gligorijević. Buna se završila pobedom Turaka, a veliku ulogu u njenom gušenju je imao Miloš Obrenović, kasniji vođa Drugog srpskog ustanka i knez Srbije.

Buna je izbila iznenada i bez prethodne pripreme u požeškoj nahiji kao reakcija na niz represivnih mera i nameta koje su Turci pojačavali. Neposredan povod bio je sukob kod manastira Trnave između Srba i Turaka, čiji su organizatori bili trnavski iguman Pajsije i Mihailo, brat hadži Prodana, a koji se svršio loše po ljude požeškog muselima Latif-age. Na čelo bune stao je hadži Prodan, nastavivši da organizuje čete i širi bunu.

Posle bune nije poštovano vezirovo obećanje dato Milošu Obrenoviću. Iz pobunjenih nahija pokupljeno je oko 300 istaknutih ljudi i u sindžirima odvedeno u Beograd gde su pogubljeni ili nabijeni na kolac.

NAPOMENA: Ovaj tekst objavljujemo u sklopu saradnje između portala BKTVnews i informativnog portala zrenjaninski.com