NA DANAŠNJI DAN OSNOVANA KRALJEVSKO – SRPSKA AKADEMIJA

Redakcija portala BKTVNews izdvojila je najbitnije činjenice i najinteresantnije događaje koji su obeležili vreme iza nas, a kojih se svake godine na današnji dan sa poštovanjem setimo.

LANSIRAN U SVEMIR SOVJETSKI ŠATL BURAN

Projekt Buran bio je odgovor na američku izradu Spejs šatla 1988. godine, pa je po dizajnu jako nalikovao na američkog konkurenta. Program je započet 1974. godine i bio je najskuplji sovjetski svemirski projekt ikada. Zanimljivost ovog šatla bila je u tome da je bio potpuno automatizovan tj. nije zahtevao nikakvu posadu. Lansiranje na današnji dan takođe je obavljeno bez posade. Šatl je u orbitu podigla raketa Energija, najsnažnija raketa na tečno gorivo ikada.

U orbiti je Buran napravio dva kruga oko Zemlje i zatim uključio motore za kočenje. Prošao je kroz atmosferu izgubivši samo pet od svojih 38.000 termalnih pločica kojima je bio zaštićen. Potpuno automatizovan je sleteo na pistu u Bajkonuru i uprkos jakom vetru zaustavio se svega tri metra od oznake koja je označavala cilj. To je šatlu bio prvi i poslednji let, jer je sovjetski lider Mihail Gorbačov imao negativno mišljenje o projektu. Uskoro je došlo i do raspada SSSR-a, pa je i sam projekat napušten.

OSNOVANA KRALJEVSKO-SRPSKA AKADEMIJA

Donošenjem Zakona o osnivanju Kraljevsko-srpske akademije, na tradicijama Društva srpske slovesnosti i Srpskog učenog društva, 1. novembra 1886. godine osnovana je Kraljevsko-srpska akademija. Naredne 1887. preimenovana je u Srpsku kraljevsku akademiju, prethodnicu Srpske akademije nauka i umetnosti.

Zakon o osnivanju je predvideo da ona „obrađuje i unapređuje nauku, da obelodanjuje i inicira naučna istraživanja i potpomaže razvoj umetnosti“. Pod njen nadzor stavljeni su Narodna biblioteka i Muzej srpskih zemalja. Imala je odseke za prirodne, filozofske, društvene nauke i za umetnost. Prvi predsednik bio je Josif Pančić, za njim su sledili Čedomilj Mijatović, Dimitrije Nešić, Milan Milićević, Jovan Ristić.

ROĐEN SRPSKI POLITČAR I DIPLOMATA STOJAN NOVAKOVIĆ

Srpski političar, diplomata, filolog i istoričar Stojan Novaković rođen je na danšanji dan 1842. godine. Bio je član Srpske kraljevske akademije, osnivač i lider Napredne stranke. Bio je bibliotekar Narodne biblioteke u Beogradu, profesor gimnazije i Velike škole u Beogradu, član Državnog saveta. Vodio je odeljenje za propagandu u Staroj i Južnoj Srbiji, na Kosovu i Makedonija, pri Ministarstvu spoljnih poslova. Bio je poslanik Kraljevine Srbije u Carigradu, Parizu i Petrogradu, ministar prosvete, unutrašnjih i spoljnih poslova i dva puta predsednik Ministarskog saveta. Bio je šef srpske delegacije koja je zaključila 1912. mir s Turskom posle Prvog balkanskog rata. Objavio je više od 400 naučnih radova, najviše iz istoriografije, slovenske filologije, teorije književnosti, političke i pravne istorije, istorijske geografije.

HIMLER NAREDIO DA SE SA ROMIMA POSTUPA ISTO KAO SA JEVREJIMA

Godine 1943. nacistički šef SS-a naredio je da se svi Romi zatvore u koncentracione logore. To je bilo u skladu sa nacističkom politikom po kojoj je trebalo da se odstrane pripadnici svih rasa koje su bile „inferiorne“. Isto tako, trebalo je odstraniti „asocijalne“ pojedince, poput teških kriminalaca.

Po nacistima, Romi su spadali u obe navedene kategorije. Premda su neka tadašnja naučna istraživanja pokazala da su Romi poreklom čisti Arijevci, ipak su ih nacisti smatrali „inferiornima“ zbog navodnog mešanja sa drugim rasama. Smatra se da je za vreme Drugog svetskog rata stradalo između 220.000 i 1.500.000 Roma.

PROTEST U VAŠINGTONU PROTIV RATA U VIJETNAMU

U Vašingtonu se 1969. godine okupilo između 250 i 500 hiljada demonstranata kako bi protestvovali protiv rata u Vijetnamu. Vijetnamski rat je sa preko milion poginulih jedan od najsmrtonosnijih sukoba u modernoj istoriji čovečanstva. Tu je zapravo reč o dva rata – prvom, koji je Viet min vodio protiv francuskih kolonijalnih vlasti, i drugom za ujedinjenje severnog i južnog Vijetnama u kojem je glavni neprijatelj bio SAD. Godine 1955. počinje pristizanje američkih vojnih savetnika koji su imali zadatak da osposobe južnovijetnamsku vojsku za borbu protiv komunističke infiltracije sa severa, a 10 godina kasnije se više od pola miliona američkih vojnika borilo u Vijetnamu.

Amerikanci su zahvaljujući tehnološkoj premoći kontrolisali nebo i more, ali teritoriju Vijetnama nisu uspeli da podvrgnu kontroli. Sve vreme trajanja rata Vietkong je održao sposobnost da napadne Amerikance. Uprkos „pobedama u stotinama bitaka“, Amerikanci su izgubili rat. Od samih početaka je njihova uloga u ratu kontraverzna, a ni sama američka politika nikada nije imala jasno definisan cilj zašto se nalazi i ratuje zapravo u Vijetnamu. Prosečni američki vojnik u Vijetnamu imao je 19 godina, a u sukobima je poginulo više od 600.000 Vijetnamaca i 52.000 američkih vojnika. Rat je pokrenuo čitav niz reformi ljudskih i građanskih prava, a samim tim izazvao građanske nemire u SAD.

NAPOMENA: Ovaj tekst objavljujemo u sklopu saradnje između portala BKTVnews i informativnog portala zrenjaninski.com